Doğal koşullarının ve coğrafî konumunun elverişliliği yanında, önemli uygarlık merkezlerine yakınlığı, Erzurum’un Anadolu’daki en eski yerleşim merkezlerinden biri olmasını sağladı. Bulunan bazı taş araçlar yöredeki yerleşimin geçmişini Yontma Taş Çağı’na kadar g.türmektedir. Anadolu’nun en eski devlet-lerinden biri olan Hititler’in sınırında yer alan bölge, pek çok savaşa ve istilaya sahne oldu. MÖ 3000’den sonra sırasıyla Hurriler, Hayaşalar, Urartular, Asurlar, Kimmerler, İskitler, Medler ve Persler’in egemen olduğu bölgeyi MÖ 4. yüzyılda Makedonya Kralı İskender ele geçirdi. İskender’in ölümü ile Selökidler ve sonra da Roma İmparatorluğu’nun hüküm sürdüğü bölgede, Romalılar’la Partlar arasında kanlı savaşlar meydana geldi. Roma’nın bölünmesiyle 395 yılında Bizans İmparatorluğu’nun payına düşen Erzurum, Bizanslılar ile Sasaniler arasında birkaç kez el değiştirdi. Karadeniz’in kuzeyinde kurulan Hun Devleti de bu bölgeyi 295-398 yılları arasında istila ederek Anadolu’ya ilk Türk girişini gerçekleştirdi.